راهنمای کامل تعمیر شیر اهرمی؛ از رفع چکه شیر حمام تا تعمیر شیر توالت

شیرآلات اهرمی یکی از پرطرفدارترین مدل‌های شیرآلات در خانه‌های امروزی هستند؛ طراحی مدرن، تنظیم راحت دما و عمر طولانی باعث شده این شیرها جایگزین مدل‌های کلاسیک شوند. اما با وجود کیفیت بالا، شیرهای اهرمی هم ممکن است پس از چند سال استفاده دچار مشکلاتی مانند چکه شیر آب اهرمی، کاهش فشار آب، شل یا سفت شدن دسته اهرمی و… شوند. خوشبختانه، تعمیر شیر اهرمی در خانه امکانپذیر است و نیازی به تعویض کامل شیر وجود ندارد. در این مقاله یک راهنمای جامع تعمیر شیر اهرمی، شامل مراحل رفع چکه شیر اهرمی حمام و تعمیر شیر اهرمی توالت، ارائه داده شده است.

مشکلات رایج شیرهای اهرمی و علت بروز آن‌ها 

بخش عمده کیفیت عملکرد شیرهای اهرمی براساس عملکرد کارتریج تعیین می شود. وظیفه کارتریج، ترکیب آب سرد و گرم و کنترل شدت جریان است. بنابراین طبیعی است که بسیاری از مشکلات شیر اهرمی مانند چکه شیر آب اهرمی، سفت یا هرز شدن دسته شیر اهرمی، کاهش فشار آب و… به کارتریج یا بخش‌های مرتبط با آن برگردد و بخش اصلی تعمیر شیر اهرمی منوط به آشنایی با نقش این قطعه در شیرآلات اهرمی باشد.

سفت شدن یا هرز شدن اهرم شیر

علت اصلی این موضوع نامناسب بودن فشار بسته شدن مهره کارتریج است. فشار زیاد می تواند به سفت شدن و فشار کم می تواند به شل بودن دسته اهرمی منجر شود. البته رسوب نیز در سفت شدن دسته اهرمی بی تأثیر نیست. این فشار باید بین 8 تا 12 نیوتن متر باشد که به کمک ترک متر قابل اندازه گیری است.

اگر فشار بسته شدن مهره کارتریج درست است اما دسته شیر به سختی حرکت می‌کند یا هنگام تغییر دما گیر می‌کند، معمولاً دلیلش تجمع رسوب داخل کارتریج یا ازبین‌رفتن مایع روان‌کننده بین دیسک‌های سرامیکی است. در نهایت اگر همه این موارد چک شد و مشکل ادامه داشت احتمالاً کارتریج ایراد دارد و باید تعویض شود.

کاهش فشار آب شیر

دلایل کم شدن فشار آب شیر اهرمی می تواند مستقیماً با شیرآلات مرتبط باشد و یا مربوط به لوله ها یا مسیر ورود آب به شیر باشد:

• رسوب در پرلاتور (سرآبریز)
• گیرکردن شن و ماسه در کارتریج
• رسوب داخل مسیرهای داخلی شیر
•  ترکیدگی یا گرفتگی یا فشار کم لوله های آب شهری

علت عمده فشار کم آب که مستقیماَ با شیرآلات ارتباط دارد رسوب آب است که می توان با رسوب گیری بخش های مختلف شیر و لوله ها در موارد وخیم تر مشکل را برطرف کرد. معمولاً مواردی که به مسیر آب مربوط می شود تحت اختیار کاربران نیست و در نهایت می توانید با سازمان آب و فاضلاب تماس گرفته و موضوع را پیگیری کنید. البته این پیگیری ها در شرایط خاص ممکن است نتیجه ای نداشته باشد. خصوصاً این روزها که به دلیل بحث کمبود آب فشار آب لوله های شهری را از مرکز کاهش داده اند، احتمالاً باید به کمک منبع آب و پمپ موضوع را مدیریت کنید.

چکه شیر آب اهرمی

یکی از رایج‌ترین مشکلات چکه کردن آب از آبریز یا زیر دسته اهرمی، حتی بعد از بستن کامل شیر، است. در این حالت کارتریج نمی تواند مسیر آب را کاملاً مسدود کند و از بخش های مختلف شیر نشت می کند. علت های این موضوع عبارتند از:

• شل بودن مهره کارتریج
• رسوب گرفتگی داخل کارتریج
• خرابی یا ترک‌خوردگی کارتریج
• فرسودگی اورینگ‌های کف کارتریج
• اشکال در تراشکاری نشیمنگاه کارتریج در داخل شیرآلات
• فرسودگی یا له شدگی اورینگ ها و واشرهای اتصالات شیرآلات

چکه شیر آب اهرمی

در بیشتر مواقع، تنظیم درست فشار مهره کارتریج و تمیز کردن رسوبات مشکل را حل می‌کند و نیازی به تعویض کارتریج شیر اهرمی وجود ندارد.

علاوه بر این، نشتی ممکن است از بدنه شیر اهرمی و یا اتصالات آن باشد. در این حالت، یا واشر ها و اورینگ ها در اثر فشار بیش از حد له شده اند و توان آب بندی را ندارند و یا از نوار تفلون در جایی که نباید (یعنی بین اتصالات دارای واشر و اورینگ) استفاده شده است. البته رسوب آب بین اتصالات نیز می تواند موجب نشتی یا چکه شود. اگر چکه از بدنه شیر رخ می دهد نیز باید به صورت کامل تعویض گردد.

رفع چکه شیر اهرمی حمام

چکه‌ کردن شیر حمام یکی از آزاردهنده‌ترین مشکلاتی است که معمولاً به‌دلیل خرابی یا رسوب‌گرفتگی کارتریج یا سوپاپ، شل بودن مهره‌های پشت شیر، عدم آب بندی لنگی ها یا فرسودگی واشرها و اورینگ های بخش های مختلف مانند سه راهی یا بوش پرلاتور رخ می‌دهد. با انجام  مراحل ساده و اصولی زیر، می‌توانید بدون هزینه‌ی زیاد و بدون نیاز به تعمیرکار، تعمیر شیر حمام خود را انجام داده و عملکرد طبیعی آن را بازیابی کنید. البته روش انجام کار همانطور که در مقاله رفع چکه شیر اهرمی حمام آمده ست، بسته به محل چکه، بسیار متفاوت است. اما در ادامه، مراحل رفع رایج ترین اشکال یعنی چکه از زیر دسته اهرمی بررسی شده است.

1. قطع آب: قبل از هرکاری، فلکه آب سرد و گرم را ببندید تا در صورت نیاز به باز کردن شیر حمام و دسترسی به لنگی ها آب از لوله ها با فشار خارج نشود.
2. باز کردن دسته اهرمی: نشانگر آب سرد و گرم را با ناخن یا پیچ‌گوشتی ظریف بردارید. پیچ زیر آن را با آچار آلن باز کنید. دسته را بالا کشیده و خارج کنید.
3. دسترسی به کارتریج:کاور و مهره کارتریج را با آچار مناسب باز کنید تا به کارتریج برسید.
4. تشخیص علت چکه: اگر در کارتریج رسوب مشاهده می کنید آن را با موچین خارج کنید. اگر در توری های داخلی کارتریج گرفتگی و رسوب وجود دارد آب را با فشار بر روی آن بگیرید و سطح بیرونی توری را با مسواک نرم تمیز کنید. کارتریج را تحت هیچ شرایطی باز نکنید و در سرکه یا جرم‌گیر قرار ندهید. این کار روان‌کننده بین دیسک‌های سرامیکی را از بین می‌برد و کارتریج کاملاً خراب می‌شود. در نهایت، اگر ترک‌خوردگی یا شکستگی مشاهده می کنید، کارتریج باید تعویض شود.
5. بستن اصولی مهره کارتریج: مهره  کارتریج باید با فشار ۸ تا ۱۲ نیوتن متر سفت شود. بیش از حد سفت کردن، باعث سفت شدن دسته اهرمی می‌شود. شل بستن مهره، باعث شل شدن دسته و یا حتی چکه از اطراف دسته می شود.
6. بستن قطعات و تست نهایی: کاور و دسته را نصب کنید، آب را باز کنید و از رفع کامل چکه مطمئن شوید.

تعویض کارتریج جهت رفع چکه شیر اهرمی حمام

تعمیر شیر اهرمی توالت

شیر توالت ساختار ساده‌تری نسبت به شیر حمام دارد و به همین دلیل بخش هایی که ممکن است چکه از آن ها رخ دهد کمتر هستند. اما مشکلات آن ها در بسیاری از بخش ها مشابه یکدیگر هستند و به روش یکسانی برطرف می شوند. یکی از پرتکرارترین ایرادات شیر اهرمی توالت، چکه از زیر دسته است. این مشکل معمولاً از شل شدن مهره کارتریج، رسوب‌گرفتگی داخلی، ترک یا خرابی کارتریج و حتی اشکال در تراشکاری نشیمنگاه کارتریج ناشی می‌شود. در ادامه مشکلات و روش تعمیر شیر اهرمی توالت به طور خلاصه آورده شده است.

نوع دیگری از نشتی، چکه از مهره‌های پشت شیر توالت است؛ یعنی درست در نقطه اتصال شیر به لوله‌های دیوار. این اتصال به کمک قطعه‌ای به نام لنگی و اجزایی مثل دنده چپ‌گرد و مهره برقرار می شود و اورینگ‌ها آن را آب بندی می کنند. اگر مهره شش‌پر بیش‌ازحد شل یا خیلی سفت بسته شود، یا اگر اورینگ دچار فرسودگی شود، نشت آب اجتناب‌ناپذیر است. برای رفع این مشکل معمولاً کافی است مهره را با فشار مناسب سفت کرده یا اورینگ دنده چپ را تعویض نمایید. رسوب‌های تجمع‌کرده بر روی این قطعات نیز می‌تواند باعث فاصله افتادن بین اتصالات و ایجاد نشتی شود. یک رسوب‌زدایی ساده با سرکه اغلب برای آب‌بندی کافی است.

تعویض واشر شیر توالت در زمان تعمیر

بخش قابل‌توجهی از مشکلات کاربران مربوط به کم شدن فشار آب شیر توالت است. فشار کم، معمولاً در شلنگ توالت خود را نمایان می کند. علت اصلی این مشکل رسوب و گرفتگی پرلاتور سر شیلنگ و یا لوله شیلنگ است، نه خرابی خود شیر. رسوب‌زدایی پرلاتور و شیلنگ توالت اغلب مشکل را به طور کامل رفع می‌کند. برای این کار کافی است شیلنگ و پرلاتور را باز کرده، نیم ساعت در ترکیب آب و سرکه قرار دهید و سپس رسوبات نرم‌شده را با یک مسواک تمیز کنید. البته اگر فشار آب سایر شیرهای خانه نیز کم باشد، مشکل از سیستم لوله‌کشی یا آبگرمکن است، نه خود شیر توالت.

اگر شیلنگ را باز کردید و آب خروجی از خود شیر توالت فشار کمی داشت خوب است که کارتریج را نیز بررسی کنید. تعویض مغزی شیر اهرمی توالت یک کار تخصصی اما قابل انجام در خانه است. با بستن فلکه آب، باز کردن دسته اهرمی و خارج کردن مهره نگهدارنده، می‌توان کارتریج قدیمی را بیرون آورد. نکته بسیار مهم این است که کارتریج هرگز نباید در محلول‌های جرم‌گیر یا ترکیب آب و سرکه قرار داده شود، زیرا ماده روان‌کننده بین صفحات سرامیکی آن از بین رفته و کاملاً خراب می شود. در نهایت، جایگذاری کارتریج جدید و بستن مهره با فشار استاندارد، ممشکل را برطرف می کند.

دو ایراد رایج دیگر، سفت شدن دسته اهرمی و در مقابل هرز شدن آن هستند. سفت شدن دسته معمولاً ناشی از رسوب‌گرفتگی کارتریج یا سفت بسته شدن مهره است. در مقابل، هرز شدن دسته اغلب نتیجه شل بودن مهره کارتریج یا خرابی کارتریج است. در هر دو حالت، تنظیم فشار مهره بین ۸ تا ۱۲ نیوتن‌متر نقش کلیدی دارد. اگر کارتریج فرسوده یا آسیب‌دیده باشد، تعویض آن تنها راه اصولی رفع مشکل است. دسته‌های اهرمی غیراستاندارد و سنگین نیز می‌توانند باعث هرز شدن و عملکرد نامنظم شوند.

در نهایت، اگر پس از بررسی مهره، کارتریج، لنگی، شیلنگ و پرلاتور همچنان مشکل باقی بود، احتمال ایراد در بدنه اصلی شیر توالت وجود دارد؛ مثلاً ترک در بدنه یا نقص تراشکاری نشیمنگاه کارتریج. در چنین شرایطی، بهترین راه تعویض کامل شیر توالت است.

نگهداری صحیح و رسیدگی دوره‌ای به شیرآلات نقش مهمی در افزایش طول عمر آن‌ها دارد. انجام منظم رسوب‌زدایی، تنظیم فشار مهره کارتریج، بررسی سلامت اورینگ‌ها و واشرها و استفاده از ابزارهایی مانند تُرک متر باعث می‌شود بتوانید مشکلاتی مانند چکه شیر اهرمی، فشار کم آب، سفتی یا هرز شدن دسته و دیگر مشکلات شیرآلات خود را در خانه تعمیر کنید. داشتن شناخت کافی از ساختار شیر اهرمی به شما کمک می‌کند بسیاری از مشکلات را بدون نیاز به تعمیرکار و تنها با چند ابزار ساده در خانه برطرف کنید.