سیستم ترمز مهم‌ترین بخش ایمنی هر خودرو به شمار می‌رود. لنت ترمز قطعه‌ای مصرفی است که بر اثر اصطکاک مداوم با دیسک چرخ، به مرور زمان فرسوده شده و باید تعویض شود. تعویض لنت ترمز خودرو اقدام حیاتی برای تضمین ایمنی راننده و سرنشینان به حساب می‌آید.
لنت‌های نو توانایی توقف خودروی شما را بازیابی می‌کنند و عملکرد مطمئن سیستم ترمز را به دنبال دارند. نحوه رانندگی و توجه به جزئیات بلافاصله پس از نصب لنت‌های جدید، تأثیر مستقیمی بر کارایی، طول عمر و ایمنی سیستم ترمز دارد. نادیده گرفتن این نکات ساده، می‌تواند باعث ایجاد صدا، لرزش و حتی کاهش قدرت ترمزگیری شود.
در این دوره به اصطلاح آب‌بندی یا جا افتادن (Bedding-in)، باید نکات خاصی را رعایت کنید تا لنت‌ها به بهترین شکل با دیسک‌ها منطبق شوند و حداکثر کارایی خود را ارائه دهند. موفقیت سیستم ترمز خودروی شما پس از تعویض لنت، در گرو رعایت چند اصل ساده اما کلیدی است.
برای رسیدن به بالاترین سطح عملکرد ترمز و جلوگیری از مشکلاتی نظیر صدای سوت، بوی سوختگی یا کاهش ناگهانی قدرت ترمز، عملکرد بهینه ترمزگیری را تضمین کنید.
چرا باید لنت‌های جدید را آب‌بندی کرد؟
لنت ترمزهای جدید سطحی صاف و نو دارند و هنوز کاملاً با سطح دیسک‌های ترمز شما منطبق نشده‌اند. هدف از فرایند آب‌بندی، ایجاد یک لایه انتقال یکنواخت از مواد لنت بر روی سطح دیسک است. این لایه چسبندگی و اصطکاک لازم برای توقف مؤثر را فراهم می‌کند.
علاوه بر این، آب‌بندی صحیح لنت‌ها را به آرامی در معرض دماهای بالا قرار می‌دهد تا مواد چسباننده یا رزین‌های به کار رفته در ساختار لنت، بدون آسیب دیدن ساختار کلی، کاملاً پخته شوند و لنت برای تحمل حرارت‌های شدید آماده شود. اگر بلافاصله پس از تعویض، ترمزگیری‌های شدید و ناگهانی انجام دهید، دمای لنت‌ها به صورت غیرمنتظره‌ای بالا می‌رود.
این شوک حرارتی می‌تواند باعث ایجاد نقاط داغ روی دیسک، تاب برداشتن لنت یا پدیده گلیزینگ شود که در آن سطح لنت سخت و شیشه‌ای شده و قدرت ترمزگیری به شدت کاهش پیدا می‌کند. بنابراین مرحله آب‌بندی الزام فنی برای تضمین طول عمر و عملکرد صحیح سیستم ترمز است.
نکات پس از تعویض لنت ترمز
قوانین طلایی رانندگی بلافاصله پس از تعویض لنت ترمز
دوره اولیه رانندگی معمولاً شامل ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر اول پس از تعویض لنت است. این دوره مهم‌ترین زمان برای جا افتادن لنت‌ها به شمار می‌رود و اجرای صحیح آن، ضامن عملکرد ایمن ترمز در بلند مدت خواهد بود.
دوره روداژ، ترمزگیری ملایم و تدریجی
لنت‌های جدید سطحی صاف و دست‌نخورده دارند. دیسک ترمز هم می‌تواند به دلیل سایش‌های قبلی، دارای شیارها و ناهمواری‌هایی باشد. لنت‌های نو برای آنکه بتوانند حداکثر سطح تماس را با دیسک ایجاد کنند، نیاز به دوره سازگاری یا همان روداژ دارند. در طول دوره آب‌بندی باید از هرگونه ترمزگیری شدید، ناگهانی یا ترمزهای اضطراری به طور کامل پرهیز کرد. به جای آن از ترمزگیری‌های ملایم، کوتاه و مکرر استفاده کنید.
- مسافت آرام: حدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر (بر اساس توصیه سازنده لنت یا خودرو) با احتیاط رانندگی کنید.
- فشار کم پدال: هر بار که ترمز می‌گیرید، پدال را با فشار کمتری نسبت به حالت عادی فشار دهید.
- فاصله ترمز بیشتر: ترمزگیری را زودتر شروع کنید تا زمان و فضای کافی برای کاهش سرعت به شکل تدریجی داشته باشید.
- اجتناب از ترمزگیری‌های طولانی: از رانندگی در سراشیبی‌هایی که نیاز به نگه داشتن طولانی مدت پا روی پدال ترمز دارند، خودداری کنید. این کار باعث تجمع حرارت و آسیب دیدن لنت‌ها در این دوره حساس می‌شود. در صورت لزوم از دنده سنگین برای کمک به کاهش سرعت استفاده کنید.
فرصت خنک شدن
پس از هر بار ترمزگیری به لنت‌ها فرصت کافی بدهید تا خنک شوند. تجمع حرارت، بدترین دشمن لنت‌های جدید است. این موضوع به خصوص پس از ترمزگیری‌های ملایم اما پشت سر هم اهمیت پیدا می‌کند.
- جریان هوا: رانندگی با سرعت متعادل بین ترمزگیری‌ها، به جریان هوا اجازه می‌دهد تا لنت‌ها و دیسک‌ها را به سرعت خنک کند.
- توقف‌های کوتاه: اگر در ترافیک سنگین یا سربالایی قرار گرفتید و ترمزها داغ شدند، در صورت امکان برای چند دقیقه توقف کنید تا دما به حالت عادی بازگردد.
نکات پس از تعویض لنت ترمز
بررسی سطح و کیفیت روغن ترمز
اگرچه تعویض لنت‌ها مستقیماً نیازمند تعویض روغن ترمز نیست، اما بررسی وضعیت آن اقدامی هوشمندانه است. هنگام نصب لنت‌های جدید پیستون‌های کالیپر به عقب فشار داده می‌شوند و سطح مایع ترمز در مخزن بالا می‌آید.
- سطح روغن: مطمئن شوید که سطح روغن ترمز پس از تعویض لنت‌ها در حد مجاز و بین خطوط Minimum و Maximum قرار گرفته است. سطح بیش از حد بالا، به دلیل فشرده شدن پیستون‌ها، می‌تواند منجر به سرریز شدن شود.
- نشت احتمالی: در روزهای اول وضعیت کالیپرها و اتصالات سیستم ترمز را از نظر نشت احتمالی روغن ترمز بررسی کنید.
بررسی صدای لنت‌ها پس از تعویض
شنیدن صدای جیرجیر یا سوت کشیدن پس از نصب لنت جدید، یکی از رایج‌ترین نگرانی‌ها میان رانندگان محسوب می‌شود. در حالی که صداهای خفیف در دوره روداژ تا حدودی طبیعی به شمار می‌آیند، صداهای بلند و مداوم، نشانه‌ای از یک مشکل در نصب یا کیفیت قطعات است. دلایل ایجاد صدا و راه حل آن‌ها عبارتند از:
- نصب نامناسب: نصب غیراصولی، عدم گریسکاری صحیح نقاط تماس و یا استفاده نکردن از پدهای ضد صدا، باعث ایجاد ارتعاش و صدا می‌شود. در این حالت باید به تعمیرگاه مراجعه کنید تا نصب مجدداً بررسی شود.
- کیفیت لنت: برخی لنت‌های ارزان قیمت، به دلیل فرمولاسیون ضعیف صدا تولید می‌کنند.
- دیسک آسیب‌دیده: اگر دیسک ترمز بیش از حد ساییده شده یا تاب داشته باشد حتی با لنت جدید هم صدا ایجاد می‌کند.
تست عملکرد سیستم ترمز در شرایط ایمن
پس از تعویض لنت و طی مسافت کوتاهی (مثلاً ۱۰ کیلومتر)، ضروری است که در محیط ایمن و خلوت، عملکرد ترمز خودرو را به طور کامل آزمایش کنید.
- تست فشار ملایم: چند بار پدال ترمز را به آرامی و به صورت پیوسته فشار دهید. هدف از این کار اطمینان از توزیع متوازن نیروی ترمز در تمامی چرخ‌ها است.
- بررسی فرمان: هنگام ترمزگیری دقت کنید که فرمان به یک سمت کشیده نشود. کشیده شدن فرمان نشان‌دهنده توزیع نامتوازن نیروی ترمز بین چرخ‌ها یا مشکلات کالیپر است.
- لرزش غیر عادی: هرگونه لرزش در پدال ترمز یا فرمان در هنگام ترمزگیری، نیاز به بررسی دیسک ترمز (از نظر تاب برداشتن) یا قطعات دیگر دارد.
اهمیت انتخاب درست قطعات جانبی هنگام تعویض لنت
سلامت دیگر اجزای سیستم ترمز، مستقیماً روی عملکرد لنت‌های جدید شما تاثیر می‌گذارد. نادیده گرفتن این قطعات نه‌تنها عملکرد ترمز را تضعیف می‌کند، بلکه می‌تواند باعث خرابی زودهنگام لنت‌های گران‌قیمت شما شود.
دیسک‌های ترمز
هنگام تعویض لنت وضعیت دیسک‌ها اهمیت بالایی دارد. دیسکی که شیاردار، موج‌دار یا تاب‌برداشته باشد، هرگز نمی‌تواند تماس کامل و یکنواختی با لنت‌های جدید برقرار کند.
- تراشکاری (روغن‌گیری): اگر دیسک‌ها ضخامت کافی داشته و تاب زیادی ندارند، تراشکاری آن‌ها برای صاف و یکنواخت شدن سطح، انتخابی مقرون‌به‌صرفه است. سطح دیسک باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه شیار عمیق باشد.
- تعویض: اگر ضخامت دیسک از حداقل مجاز (MIN TH) درج شده روی آن کمتر است یا تاب و تاب‌دیدگی آن شدید است، باید دیسک را تعویض کنید. استفاده از لنت‌های جدید روی دیسک‌های فرسوده، باعث سوت کشیدن، لرزش پدال و کاهش قدرت ترمز می‌شود. دیسک‌های جدید همیشه باید با لنت‌های جدید جفت شوند.
پین‌های کالیپر و قطعات فلزی
کالیپر ترمز باید به راحتی و بدون گیر کردن روی پین‌های راهنما حرکت کند تا لنت‌ها به صورت یکنواخت با دیسک درگیر شوند.
- روان‌کاری: هنگام نصب لنت‌های جدید باید پین‌های کالیپر بازرسی و با گریس مخصوص دما بالا به خوبی روان‌کاری شوند. گیر کردن پین‌ها باعث می‌شود که لنت فقط از یک طرف فرسوده شود و ترمزها سریع‌تر داغ کنند.
- شیم‌ها: صفحات فلزی نازکی هستند که پشت لنت‌ها قرار می‌گیرند و ارتعاشات را جذب می‌کنند تا صدای سوت و جیرجیر کاهش یابد. استفاده از شیم‌های استاندارد و قرارگیری صحیح آن‌ها برای جلوگیری از نویز ضروری است.
تفاوت‌های لنت‌های متالیک، سرامیکی و نیمه‌متالیک
نوع لنت ترمزی که انتخاب می‌کنید علاوه بر قیمت، روی رفتار خودرو پس از نصب و نحوه آب‌بندی نیز اثرگذار است. آشنایی با این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند تا انتظارات درستی از سیستم ترمز جدید خود داشته باشید.
| نوع لنت | قدرت ترمزگیری | عمر مفید | تولید گرد و غبار | کاربرد مناسب |
| سرامیکی | خوب (پایدار در دماهای بالا) | طولانی | کم (گرد و غبار روشن) | رانندگی روزانه، کم‌صدا و تمیز |
| نیمه‌متالیک | عالی (در بیشتر شرایط) | متوسط | زیاد (گرد و غبار تیره) | عملکرد بالا، رانندگی اسپرت، وزن بالا |
| کم‌متالیک | بسیار عالی (نیاز به گرما) | کوتاه | بسیار زیاد | خودروهای مسابقه‌ای و عملکردی خاص |
اشتباهات رایج پس از تعویض لنت
پس از تعویض لنت رفتار رایجی در رانندگی وجود دارد که می‌تواند به سیستم ترمز آسیب برساند و فرایند آب‌بندی را مختل کند.
● توقف کامل پس از ترمزگیری شدید
اگر در دوران آب‌بندی مجبور شدید ترمز گیری شدید انجام بدهید، هرگز بلافاصله پس از توقف پا را روی پدال ترمز نگه ندارید. نگه داشتن لنت داغ روی یک نقطه از دیسک باعث انتقال حرارت متمرکز و آسیب به دیسک می‌شود که نتیجه آن لرزش و تاب‌برداشتن است. پس از توقف پای خود را از روی پدال بردارید یا اگر در ترافیک هستید، خودرو را به آرامی به جلو و عقب حرکت دهید.
● شستشوی چرخ‌ها بلافاصله پس از رانندگی داغ
اگر پس از رانندگی طولانی یا سخت ترمزها داغ شده‌اند، پاشیدن آب سرد (مثلاً در کارواش) روی دیسک‌ها شوک حرارتی ایجاد می‌کند. این شوک حرارتی شدید، دیسک‌های داغ را وادار به انقباض ناگهانی می‌کند و این تغییر شکل می‌تواند به تاب برداشتن دیسک منجر شود. همیشه اجازه دهید ترمزها به صورت طبیعی و با جریان هوا خنک شوند و سپس اقدام به شستشو کنید.
● بی‌توجهی به روغن ترمز
روغن ترمز ماده هیدروسکوپیک است، یعنی رطوبت را جذب می‌کند. با گذشت زمان جذب رطوبت نقطه جوش روغن ترمز را پایین می‌آورد. هنگامی که لنت‌های جدید حرارت زیادی تولید می‌کنند، این رطوبت می‌تواند بجوشد و بخار ایجاد کند.
وجود بخار در سیستم ترمز باعث می‌شود که پدال ترمز نرم و اسفنجی شود و توانایی توقف خودرو به شدت کاهش یابد. اطمینان حاصل کنید که روغن ترمز شما بر اساس توصیه سازنده خودرو (معمولاً هر دو سال یک‌بار) تعویض شده باشد.
● رانندگی بدون توجه به صدای هشدار
لنت‌های ترمز استاندارد مجهز به یک نوار فلزی هشداردهنده هستند که وقتی لنت به حداقل ضخامت خود می‌رسد با دیسک تماس پیدا کرده و صدای جیغ بلندی تولید می‌کند. نادیده گرفتن این صدای هشدار، باعث می‌شود که لایه فلزی پشتی لنت با دیسک تماس پیدا کند، دیسک را تخریب کند و توانایی توقف خودرو را از بین ببرد. لنت‌ها باید قبل از شنیدن صدای هشدار تعویض شوند.
نکات پس از تعویض لنت ترمز
کلام آخر
موفقیت سیستم ترمز پس از تعویض لنت، حاصل انتخابی هوشمندانه و یک دوره مراقبت اولیه دقیق است. با رعایت اصول آب‌بندی، دقت در انتخاب قطعات جانبی و پرهیز از اشتباهات رایج رانندگی در روزهای اول هم طول عمر لنت‌ها و دیسک‌های خود را افزایش می‌دهید و هم مهم‌تر از همه، امنیت خود و خانواده‌تان را تضمین می‌کنید. ترمزهای خودرو مهم‌ترین سامانه ایمنی فعال خودرو هستند و باید با آن‌ها با دقت برخورد کنید.
نظرات کاربران