کمک فنر یکی از اجزای اصلی سیستم تعلیق خودرو است که وظیفه کاهش ضربه‌ها به شاسی و اتاق، افزایش پایداری خودرو و بهبود فرمان‌پذیری آن را بر عهده دارد. خرابی کمک فنر می‌تواند باعث کاهش ایمنی و راحتی راننده و سرنشینان می شود. در این مقاله، مراحل آموزش تعمیر کمک فنر به صورت برای علاقه‌مندان به مکانیک خودرو و تکنسین‌های تازه‌کار شرح داده شده است.
آشنایی با کمک فنر و وظایف آن
کمک فنر با کنترل حرکت فنرها و جذب ارتعاشات ناشی از ناهمواری‌های جاده، نقش مهمی در ثبات خودرو دارد. این قطعه علاوه بر بهبود کیفیت رانندگی، باعث افزایش عمر لاستیک‌ها و قطعات سیستم تعلیق میشود.
رایج ترین نوع کمک فنرها در ایران
۱. کمک فنر روغنی
این نوع کمک فنر شامل دو سیلندر تو در تو است که به هم راه دارند. روغن هیدرولیک و گاز نیتروژن هر دو در این سیلندرها وجود دارد. هنگام وارد شدن ضربه و جمع شدن کمک فنرها گاز فشرده شده و با انبساط آن کمک فنر مجدد باز می شود. این مدل دوام کمتری نسبت به مدل‌های گازی دارد.
۲. کمک فنر گازی
شرایط این کمک فنر مانند مدل روغنی است با این تفاوت که سیلندر روغن و گاز به یکدیگر راه ندارند. عدم مخلوط شدن گاز و روغن از مشکلاتی مانند کاویتاسیون جلوگیری می کند. از ویژگی های آن عملکرد بهتر در سرعت بالا و شرایط سخت است.
آموزش تعمیر کمک فنر به دلیل رایج بودن این دو نوع مطابق ساختار این دو نوع ارائه می شود
علائم خرابی کمک فنر
قبل از پرداختن به آموزش تعمیر کمک فنر لازم است با علائم آن آشنا شوید. دانستن علائم خرابی کمک فنرها به شما کمک می کند که تشخیص دهید مشکل خودرو دقیقا از کجاست. شاید اصلا نیازی به باز کردن کمک فنر ها نباشد.
- نشتی روغن: کم شدن روغن کمک معمولاً عاملی است که خود باعث علائم زیر می شود. با بررسی ظاهری متوجه نشتی روغن خواهید شد.
- صدای ضربه یا کوبش در عبور از دست‌انداز
- کشیده شدن خودرو به یک طرف هنگام ترمز یا پیچ
- فرسودگی بوش‌ها و ضربه‌گیرها
- لاستیک سایی خودرو
- ضربه زدن به خودرو بعد از دست اندازها
ابزار و تجهیزات لازم
آموزش تعمیر کمک فنر خودرو
ابزار مورد نیاز برای تعمیر کمک فنر شامل دو دسته است، ابزاری که برای جدا کردن کمک فنر از خودرو استفاده میشود و ابزاری که برای تعمیر و شارژ گاز و روغن کمک استفاده می شود. که در ادامه لیست شده است.
- جک هیدرولیک و پایه ایمنی
- آچار بکس، آچار تخت و آچار رینگی
- فنر جمع‌کن کمک فنر
- گریس و روانکار
- عینک و دستکش ایمنی
- لوازم تعمیر کمک فنر
آموزش مرحله به مرحله تعمیر کمک فنر
1- آماده‌سازی و ایمنی
- خودرو را روی سطح صاف و صاف پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.
- جک مناسب و پایه‌های ایمنی (جک استند) را آماده کنید.
- اگر خودرو دیفرانسیل جلو یا عقب است و می‌خواهید کمک فنر جلو یا عقب را باز کنید، چرخ مربوطه را باز کنید.
2- بالا بردن خودرو و باز کردن چرخ
- خودرو را با جک بلند کنید و حتماً با جک استند زیر خودرو را ثابت کنید.
- چرخ مربوط به کمک فنر را با آچار مخصوص باز کنید و کنار بگذارید تا به پیچ‌ها و بازوی تعلیق دسترسی داشته باشید.
آموزش تعمیر کمک فنر خودرو
3- آماده‌سازی برای دسترسی به کمک فنر
- اگر نیاز است، قطعاتی مانند پوشش گلگیر یا سپر عقب را باز کنید تا به مهره‌های بالایی کمک فنر دسترسی پیدا کنید.
- باز کردن اتصال میل موجگیر (stabilizer bar) یا میل موجگیر به کمک فنر (در صورت وجود)
- در صورت وجود، اتصال میل موجگیر را هم باز کنید.
4- باز کردن مهره‌های بالایی کمک فنر
- در محل نصب کمک فنر (معمولاً صندوق عقب برای کمک فنر عقب و زیر کاپوت یا بالای چرخ برای کمک فنر جلو) پوشش‌ها را باز کنید.
- مهره‌های نگهدارنده بالای کمک فنر را با آچار مناسب باز کنید. معمولاً 2 یا 3 مهره است.
- اگر مهره‌ها سفت بودند، از اسپری روان‌کننده استفاده کنید.
5- باز کردن پیچ‌های پایینی کمک فنر
- حالا که چرخ باز است، به بازوی تعلیق دسترسی دارید. پیچ‌های پایینی کمک فنر را که کمک فنر را به بازوی تعلیق متصل می‌کند، باز کنید.
- معمولاً 2 یا 3 پیچ بزرگ هستند که باید با آچار بکس یا رینگی باز شوند.
- اگر کمک فنر به میله موجگیر متصل است، آن اتصال را هم باز کنید.
7- جدا کردن کمک فنر از خودرو
- پس از باز کردن مهره‌ها و پیچ‌ها، کمک فنر باید به راحتی از جای خود بیرون بیاید.
- ممکن است نیاز باشد کمک فنر را کمی بچرخانید یا با ضربه ملایم (چکش پلاستیکی) آزاد کنید.
- مراقب باشید فنر تحت فشار ناگهانی رها نشود.
8- برداشتن کمک فنر کامل
- کمک فنر را با احتیاط از خودرو خارج کنید.
- اگر فنر و کمک فنر به هم متصل‌اند، حتماً قبل از جدا کردن فنر، با ابزار فنرساز فنر را آزاد کنید تا خطر رها شدن ناگهانی فشار فنر وجود نداشته باشد.
9- باز کردن فنر از کمک فنر
- کمک فنر را در یک محلی امن و صاف قرار دهید.
- با ابزار فنرساز، فنر را تحت فشار قرار دهید تا فشرده شود.
- مهره بالای کمک فنر را باز کنید (معمولاً مهره مرکزی فنر) و فنر را به آرامی آزاد کنید.
- مراقب باشید فنر تحت فشار ناگهانی رها نشود چون خطرناک است.
10- باز کردن کمک فنر و جدا کردن قطعات داخلی
- پس از باز کردن فنر، کمک فنر را به بخش‌های مختلف آن (سیلندر، میله پیستون، کاسهک، واشرها، و آب‌بندی‌ها) تقسیم کنید.
- واشرها، کاسهک‌ها و آب‌بندی‌ها را بررسی و اگر فرسوده یا خراب بودند تعویض کنید.
- اگر پیستون یا میله کمک فنر کج یا آسیب دیده بود، نیاز به تعویض یا تعمیر تخصصی دارد.
12- تعویض قطعات معیوب
- قطعات خراب و فرسوده را با نمونه‌های نو یا سالم تعویض کنید.
- آب‌بندی‌ها (سیل‌ها) و واشرها را حتما تعویض کنید چون نشتی کمک فنر اغلب از این قسمت‌هاست.
- در صورت نیاز روغن کمک فنر را تعویض کنید.
13- مونتاژ مجدد کمک فنر
- پس از تعویض قطعات، کمک فنر را مجدداً سرهم کنید.
- فنر را با ابزار فنرساز تحت فشار قرار داده و روی کمک فنر نصب کنید.
- مهره بالایی را محکم ببندید (با گشتاور مناسب طبق دفترچه خودرو).
14- تزریق روغن و گاز
- با دستگاه شارژ کمک فنر سیالات مذکور را به کمک فنر تزریق کنید.
- با سنسورهای تست شارژ کنترل کنید به میزان لازم گاز و روغن به کمک تزریق کرده باشید.
14- تست عملکرد کمک فنر
- کمک فنر تعمیر شده را چند بار به آرامی فشار دهید و ببینید که حرکت نرم و بدون صدا دارد.
- مطمئن شوید هیچ روغن یا نشتی وجود ندارد.
15- نصب کمک فنر روی خودرو
- کمک فنر را مطابق مراحل باز کردن، در جای خود نصب کنید.
- مهره‌ها و پیچ‌ها را با گشتاور مناسب محکم کنید.
- چرخ را نصب کنید و پیچ‌های چرخ را سفت کنید.
- خودرو را از جک پایین بیاورید و تست رانندگی کوتاه برای اطمینان از عملکرد کمک فنر انجام دهید.
نکات ایمنی
- هرگز بدون فنر جمع‌کن اقدام به باز کردن کمک فنر نکنید.
- از قطعات باکیفیت و اورجینال استفاده کنید.
- همیشه قبل از شروع تعمیر، خودرو را ایمن‌سازی کنید.
نکاتی برای نگهداری و افزایش عمر کمک فنر
- بازدید دوره‌ای سیستم تعلیق: کمک فنر ها پس از گذر زمان گاز خود را از دست می دهند و عملکرد آن ها ضعیف می شود. باقی ماندن در این حالت وضعیت کمک فنر ها را بدتر می کند. به صورت دوره ای کمک فنر ها را بررسی کنید.
- جلوگیری از حمل بار بیش از حد: یکی از دلایل خرابی کمک فنرها حمل بارهای سنگین و بیش از حد مجاز خودرو است.
- بررسی کمک فنرها پس از رانندگی در جاده‌های ناهموار: از علل اصلی خرابی کمک فنر که گاهاً منجر به شکستگی نیز می شود، افتادن در چاله است. این حالت وقتی با بار سنگین باشد، اوضاع را بدتر می کند.
پرسش‌های متداول
کمک فنر چند سال عمر می‌کند؟
بین ۵۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر بسته به شرایط رانندگی.
آیا تعمیر کمک فنر به صرفه است؟
در موارد خرابی جزئی، تعمیر به‌صرفه‌تر از تعویض است.
حرف آخر
به آموزش تعمیر کمک فنر پرداختیم ولی باید این نکته را یادآور شویم، تعمیر و نگهداری صحیح کمک فنر نقش مهمی در ایمنی و کیفیت رانندگی دارد. مشکلات ناشی از رانندگی با کمک فنر خراب زیاد بوده و گاهی اوقات هزینه های جبران ناپذیری به بار می آرود. با یادگیری اصولی و استفاده از ابزار مناسب، می‌توانید خرابی‌ها را به موقع رفع کرده و هزینه‌ها را کاهش دهید.
نظرات کاربران